Introduction
One very important aspect of making digital objects available online is the ability to creat permanent links to those objects. Such links may be useful, for example, in a scientific work, as an element of a bibliography, or for referring to digital objects in external services, such as library catalogs, bibliographic bases, or even Wikipedia. This section is about the way in which links to digital objects are created in the dLibra system; it is also explained which of them should be used to ensure the maximum durability of the references.
The Data Model of the dLibra System
In the image below, the basic data model in the dLibra system is shown. The model includes:
- group publications – elements which group other group publications and standard publications; group publications can represent, for example, a whole journal or its particular annual or monthly set;
- publications – elements which represent a single digital object in the system; that object may have many versions (editions); it can be, for example, a book or a single number of a journal;
- editions – the versions of a publication; they may correspond to the actual subsequent editions of a book, but they can also be created, for example, when another digital form of the same physical object is made available; many editions of the same publication can exist simultaneously in the system, but in practice only the most recent edition is usually shown to end users; and
- files – the files comprising particular editions of a publication; they contain the data/information which is downloaded by the user using the digital library.
Fig. 1. The basic data model in the dLibra system is shown.
In the table below, examples of particular elements of the data model are shown, together with links
| Object type | Object name/title | The data necessary for an unequivocal identification in the dLibra system | The link used in the website interface. | The permalink. |
|---|---|---|---|---|
| Group publication |
Wstęp
Bardzo istotnym aspektem udostępniania obiektów cyfrowych on-line jest możliwość tworzenia trwałych odnośników do tych obiektów. Odnośniki takie mogą być potrzebne np. w pracy naukowej jako element bibliografii, ale także w przypadku odnoszenia się do obiektów cyfrowych w zewnętrznych serwisach, takich jak katalogi biblioteczne, bazy bibliograficzne czy nawet Wikipedia. Poniżej opisano w jaki sposób tworzone są odnośniki do obiektów cyfrowych w systemie dLibra i z których z nich należy korzystać w celu zapewnienia maksymalnej trwałości referencji.
Model danych systemu dLibra
Poniższy rysunek prezentuje podstawowy model danych w systemie dLibra. W skład tego modelu wchodzą:
- Publikacje grupowe - elementy grupujące inne publikacje grupowe oraz zwyczajne publikacje. Publikacje grupowe mogą reprezentować np. całe czasopismo, lub jego konkretny rocznik czy miesiąc.
- Publikacje - elementy reprezentujące pojedynczy obiekt cyfrowy w systemie, który może posiadać wiele kolejnych wersji (wydań). Przykładem takiej publikacji może być zarówno książka, jak i pojedynczy numer czasopisma.
- Wydania - Konkretne wersje publikacji. Mogą odpowiadać np. faktycznym kolejnym wydaniom książki, ale mogą być też tworzone np. w przypadku udostępniania innej postaci cyfrowej tego samego obiektu fizycznego. W systemie może istnieć równocześnie wiele wydań tej samej publikacji, jednak praktyka pokazuje że użytkownikom końcowym udostępniane jest najczęściej tylko ostatnie, najnowsze wydanie.
- Pliki - pliki wchodzące w skład konkretnych wydań publikacji. Zawierają dane/informacje, które pobiera czytelnik korzystający z biblioteki cyfrowej.
Rys. 1. Podstawowy model danych w systemie dLibra.
Poniższa tabela przedstawia przykłady dla poszczególnych elementów modelu danych wraz z odnośnikami.
| Typ obiektu | Nazwa/tytuł obiektu | Dane niezbędne do jednoznacznej identyfikacji w systemie dLibra | Odnośnik wykorzystywany w interfejsie WWW | Stały odnośnik | |
|---|---|---|---|---|---|
| Publikacja grupowa | Studies in Physical Culture and Tourism | Id publikacjiPublication ID: 4081 | http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/4081 | http://www.wbc.poznan.pl/publication/4081 | |
| Publikacja grupowaGroup publication | Studies in Physical Culture and Tourism 2012 | Id publikacjiPublication ID: 263176 | http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/263176 | http://www.wbc.poznan.pl/publication/263176 | |
| Publikacja grupowaGroup publication | Studies in Physical Culture and Tourism 2012 Vol.19 No.3 | Id publikacji Publication ID: 290787 | http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/290787 | http://www.wbc.poznan.pl/publication/290787 | |
| Publikacja grupowaGroup publication | Part II - Biology and exercise physiology | Id publikacjiPublication ID: 291297 | http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/291297 | http://www.wbc.poznan.pl/publication/291297 | |
| PublikacjaPublication | Insulin sensitivity and blood lipid profile in women recreationally practicing horseback riding | Id publikacji Publication ID: 291316 | http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/291316 | OpisDescription: http://www.wbc.poznan.pl/publication/291316 Treść (plik głównyContent (the main file): http://www.wbc.poznan.pl/publication/291316/content | |
| WydanieEdition | Insulin sensitivity and blood lipid profile in women recreationally practicing horseback riding | Id wydaniaEdition ID: 239649 | OpisDescription: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/291316/239649 Treść (plik głównyContent (the main file): http://www.wbc.poznan.pl/Content/239649/ | Brak - zaleca się korzystanie ze stałego odnośnika do publikacji | None – using the permalink to the publication is recommended. |
| FilePlik | 7_Studies_2012_3_135.pdf | Id wydaniaEdition ID: 239649 Pełna nazwa plikuFull file name: 7_Studies _2012_3_135.pdf | http://www.wbc.poznan.pl/Content/239649/7_Studies_2012_3_135.pdf | Brak - zaleca się korzystanie ze stałego odnośnika do publikacjiNone – using the permalink to the publication is recommended. |
Tabela 1. Przykłady poszczególnych elementów modelu danych w systemie dLibra na przykładzie czasopisma dostępnego w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej.
...
- http://www.wbc.poznan.pl/Content/8711/ - Link do treści wydania o identyfikatorze 8711 w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej, spowoduje przekierowanie do pliku głównego publikacji.
- http://www.wbc.poznan.pl/Content/8711/index.html - Link do pliku głównego treści wydania o identyfkatorze 8711 w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej, uzyskany w efekcie przekierowania z adresu http://www.wbc.poznan.pl/Content/8711/.
- http://www.wbc.poznan.pl/Content/8711/tom1-014.jpg - Link do jednego z plików składowych treści wydania o identyfkatorze 8711 w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej, uzyskany w efekcie przeglądania publikacji.
Rodzaje odnośników i sposób przetwarzania żądań czytelników
W Tabeli 1 przedstawiono dwa rodzaje odnośników do poszczególnych elementów modelu danych w systemie dLibra. Rozróżnienie to wynika z przyjętego sposobu przetwarzania żądań czytelników zilustrowanego na Rysunku 2. Kluczowe jest tutaj rozróżnienie pomiędzy Aplikacją Czytelnika, a modułem stałych odnośników. Moduł ten ma za zadanie uniezależnić część odnośników funkcjonujących w systemie dLibra od zmian technicznych zachodzących w Aplikacji Czytelnika, związanych z jej rozwojem, udostępnianiem kolejnych wersji i wprowadzanymi modernizacjami technologicznymi. Ostatnia kolumna w Tabeli 1 przedstawia przykłady takich stałych odnośników. Zadaniem modułu obsługującego te odnośniki jest zapewnienie, aby funkcjonowały one w taki sam sposób niezależnie od zmian wprowadzanych w kolejnych wersjach Aplikacji Czytelnika. Przedostatnia kolumna w Tabeli 1 przedstawia odnośniki funkcjonujące niezmienne w systemie dLibra od wersji 0.4 wydanej w 2004 roku do chwili obecnej, jednak teoretycznie w przyszłości ze względów technicznych mogą one ulec zmianie, dlatego też przy tworzeniu referencji do obiektów zaleca się stosowanie stałych odnośników zaprezentowanych w ostatniej kolumnie.
...
Rys. 2. Uproszczony schemat architektury systemu dLibra.
Stałe odnośniki a sytuacje wyjątkowe
W pewnych specyficznych przypadkach zapewnienie trwałych odnośników nie jest możliwe wyłącznie w oparciu o system biblioteki cyfrowej. Patrząc na przykładowy stały odnośnik (np.: http://www.wbc.poznan.pl/publication/290787) można stwierdzić, że posiada on dwa elementy które mogą ulec zmianie. Są to
...
- http://rcin.org.pl/igipz/publication/13932 - Odnośnik na poziomie biblioteki cyfrowej
- http://fbc.pionier.net.pl/id/oai:rcin.org.pl:2289 - Odnośnik wykorzystujący identyfikator OAI, realizowany w oparciu o usługę Federacji Bibliotek Cyfrowych
- http://fbc.pionier.net.pl/id/10.7163/GPol.2011.S1.3 - Odnośnik wykorzystujący identyfikator DOI, realizowany w oparciu o usługę Federacji Bibliotek Cyfrowych
- http://dx.doi.org/10.7163/GPol.2011.S1.3 - Odnośnik wykorzystujący identyfikator DOI, realizowany w oparciu o usługę dx.doi.org.
Summary
By way of a summary, the table below contains the advantages and disadvantages of particular kinds of links to objects available in the dLibra system.
...