Page History

...

Czy w ramach jednej instytucji biblioteka cyfrowa i repozytorium to powinny być odrębne inicjatywy czy też lepiej je połączyć?

To zawsze decyzja indywidualna. Poniżej kilka podstawowych zalet jednego i drugiego podejścia:

• Połączenie biblioteki cyfrowej i repozytorium
  • Dla użytkowników końcowych: łatwiejszy dostęp do większej liczby obiektów - jeden punkt dostępu do zbiorów biblioteki (cyfrowej) i zbiorów twórczości pracowników danej instytucji.
  • Dla dla administratorów/redaktorów biblioteki cyfrowej/repozytorium: prostsze i wygodniejsze zarządzanie gromadzeniem i udostępnianiem - jeden system gromadzenia i udostępniania zbiorów do utrzymania i zarządzania.
  • Dla informatyków: prostsze i tańsze utrzymanie systemu - jeden system informatyczny do utrzymania, administrowania, aktualizowania, monitorowania, zabezpieczania, jedna infrastruktura sprzętowa
• Biblioteka cyfrowa i repozytorium jako odrębne inicjatywy
  • Dla użytkowników końcowych: łatwiejszy dostęp do specjalizowanego zakresu materiałów - punkt dostępu wyłącznie zbiorów współczesnej twórczości pracowników danej instytucji.
  • Dla pracowników instytucji: łatwiejsza możliwość zaprezentowania profilu działalności/dorobku/portfolio własnego i instytucji - dedykowany serwis prezentujący wyłącznie publikacje i inne materiały powstające współcześnie w danej instytucji.
  • Dla dla administratorów/redaktorów repozytorium: nowe możliwości promocji repozytorium - możliwość rejestracji w wyszukiwarkach i agregatorach danych i treści naukowych, akceptujących tylko serwisy o profilu pasującym do definicji (otwartego) repozytorium instytucjonalnego.

Analiza zalet tych dwóch teoretycznie alternatywnych podejść może prowadzić do wniosku, że rozwiązaniem oferującym wszystkie zalety jest system, który pozwala w ramach jednej bazy gromadzić różnego rodzaju dane i dzielić je na odrębne interfejsy/portale dopiero na etapie prezentacji. W systemie dLibra podejście takie jest możliwe w oparciu o odpowiednio zaprojektowaną strukturę kolekcji.

Dla przykładu - załóżmy, że chcemy zbudować jeden system gromadzący trzy rodzaje materiałów:

• historyczne zbiory biblioteczne,
• współczesne publikacje pracowników,
• współczesne publikacje objęte prawem autorskim, dostępne tylko na terenie instytucji.

W tym celu można w systemie dLibra zaprojektować następującą strukturę kolekcji:

• (M) Główna kolekcja systemu dLibra
  • (A) Biblioteka Cyfrowa Instytucji X
    • Kolekcje 
      • Podkolekcje
  • (B) Repozytorium  Instytucjonalne Instytucji X
    • Kolekcje
      
      • Podkolekcje
  • (C) Otwarte Repozytorium Instytucjonalne Instytucji X
    • Kolekcje
      • Podkolekcje
  • (D) Repozytorium Wewnętrzne Instytucji X
    • Kolekcje
      • Podkolekcje

Przykład ten jest złożony, ale jego celem jest oddanie szerokich możliwości zastosowania mechanizmów oferowanych przez system dLibra. Zazwyczaj w systemie dLibra podstawą dla Aplikacji Czytelnika jest główna kolekcja (M), w myśl "prostej zasady jedno wdrożenie = jeden interfejs WWW z kompletem zbiorów". Zamysł przy strukturze kolekcji zaprezentowanej powyżej jest taki, aby głównej kolekcji (M) nie towarzyszył dedykowany portal WWW, a zamiast tego funkcjonować powinny cztery portale bazujące odpowiednio na kolekcjach (A-D). Każdy z tych czterech portali może mieć swoją własną strukturę kolekcji i podkolekcji, a do tego powinna powstać spójna polityka udostępniania zbiorów obejmująca wszystkie portale funkcjonujące w ramach takiego wdrożenia systemu dLibra. Dzięki temu, że w systemie dLibra obiekt może należeć do więcej niż jednej kolekcji możliwe jest przypisanie jednej publikacji do kilku kolekcji widocznych w kilku różnych portalach. 

W powyższym przykładzie można by przyjąć np. następujące zasady:

• zdigitalizowane zbiory biblioteczne przypisuję do kolekcji portali (A) i (D),
• wszystkie publikacje pracowników przypisuję do kolekcji portali (A), (B) i (D),
• publikacje pracowników dostępne na otwartych zasadach przypisuję dodatkowo do kolekcji portalu (C),
• współczesne publikacje objęte prawem autorskim, które mają być udostępniane wyłącznie na terenie instytucji przypisuję wyłącznie do kolekcji portalu (D).

Przy takich założeniach uzyskujemy:

• portal (A), zawierający informacje o wszystkich (bibliotecznych i repozytoryjnych) zbiorach, które Instytucja X posiada i może udostępniać publicznie bądź takich, które są utworami pracowników Instytucji X;
• portal (B), zawierający informacje o wszystkich utworach pracowników Instytucji X;
• portal (C), zawierający informacje o wszystkich utworach pracowników Instytucji X, które są dostępne na otwartych zasadach;
• portal (D), zawierający wszystko to co portale (A-C) oraz informacje o publikacjach, które udostępniamy tylko na terenie Instytucji X.

Dostęp do publikacji w portalu (C) jest w całości otwarty, natomiast dostęp do publikacji w portalach (A) i (B) może być autoryzowany w razie potrzeby. Dostęp do portalu (D) jest w całości ograniczony do zakresu adresów IP sieci lokalnej Instytucji X. Na terenie Instytucji X najlepiej korzystać z portalu (D). Poza instytucją, w zależności od preferencji użytkownik może korzystać z portali (A), (B) lub (C). Ponadto portale (B) i (C) można promować i rejestrować odpowiednio jako repozytorium instytucjonalne i otwarte repozytorium instytucjonalne,

Zobacz też:

• Pytanie "Czy można łączyć biblioteki cyfrowe i repozytoria?" w serwisie FBC "Pytania i odpowiedzi"

...